با مضرات و فواید شکلات برای سلامتی آشنا شوید

دفعه‌­ی بعد که یک تکه شکلات را در دهان خود می­گذارید، یاد این مطلب بیفتید و دیگر احساس گناه نکنید. با وجود اینکه شکلات، شاید به غلط، به عنوان یکی از عوامل اصلی چاقی شناخته می­‌شود، خواص بسیاری نیز به همراه دارد. شکلات از دانه­‌های کاکائو به‌دست می‌­آید که اولین استفاده از آن، به تمدن اولمک و پس از آن مایاها در آمریکا برمی­گردد. بعد از کشف قاره­ی آمریکا توسط اروپاییان، شکلات در جهان محبوب شد و تقاضا برای آن افزایش یافت. شکلات از آن زمان، به لطف طعم منحصر به فرد، غنی و شیرین آن، به یک محصول خوراکی محبوب تبدیل شده است که هر روز میلیون ها نفر از خوردن آن لذت می‌برند. اما خوردن شکلات چه فوایدی دارد؟

فواید شکلات چیست؟

شکلات به دلیل این که حاوی مقادیر زیادی چربی و قند است، نام خوبی در بین تنقلات سالم کسب نکرده است و معمولا افراد بر این باورند که مصرف آن، با آکنه، چاقی، فشار خون بالا، بیماری­‌های قلبی و عروقی و دیابت همراه خواهد بود. با این وجود، طبق تحقیقاتی معتبر که در مجله­‌ی پزشکی هلند منتشر شده است، شکلات در کنار بدی­‌ها و ضررهایی که ممکن است برای سلامت ما داشته باشد، خوبی­‌ها و فواید بسیاری نیز دارد. محققان در این مقاله اشاره کرده­‌اند که کاکائو، ماده­‌ی اصلی تشکیل دهنده­ی شکلات، حاوی ترکیبات فنلی فعال بیولوژیکی است. فواید کشف شده­‌ی شکلات برای سلامت، توانسته است دیدگاه مردم در مورد آن را تا حدودی عوض کند و منجر به تحقیقاتی با رویکرد بررسی فواید خوردن شکلات و چگونگی تأثیر آن بر روند پیری، حالات روحی مانند استرس، همچنین تاثیر بر وضعیت سلامت انسان مانند تنظیم فشار خون شده است. احتمال می­رود که خواص آنتی‌اکسیدانی شکلات برای سلامت مفید باشد. هرچه محتوای کاکائوی تشکیل دهنده‌­ی شکلات بیشتر باشد (مثل شکلات تلخ)، فواید آن نیز بیشتر خواهد بود. شکلات تلخ در اکثر موارد دارای چربی و شکر کمتری است اما برای اطمینان، حتما باید روی بسته‌بندی محصول را هم نگاه کرد.

از فواید شکلات خوردن، می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش سطح کلسترول
• پیشگیری از زوال حافظه
• کاهش احتمال ابتلا به بیماری­های قلبی و عروقی

با این وجود، شکلات­‌های موجود در بازار، تنها حاوی دانه­های کاکائو نیستند، بلکه محتویات مضری مانند شکر و چربی نیز در آن­ها وجود دارد. پس باید هنگام مصرف شکلات، مراقب ریسک باقی مواد تشکیل دهنده­‌ی آن نیز باشید.

در ادامه به چند مورد از فواید شکلات که در پژوهش‌­های مختلف مورد بررسی قرار گرفته‌اند، اشاره می­کنیم:

1. کاهش کلسترول بد

مصرف شکلات ممکن است به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) کمک کند. نتایج منتشر شده از تحقیقاتی که برای بررسی استرول­‌های گیاهی و فلاوانول­‌های موجود در کاکائو انجام شده است، نشان می­دهد که مصرف شکلات­هایی که حاوی این مواد هستند، به عنوان قسمتی از رژیم غذایی کم چربی، می­تواند موجب کاهش کلسترول بد و بهبود فشار خون گردد.

2. بهبود عملکرد مغز

دانشمندان مدرسه­ی پزشکی هاروارد بر این عقیده هستند که نوشیدن 2 فنجان شکلات داغ در روز، می­تواند به سلامت مغز کمک کرده  و احتمال از دست دادن حافظه را در افراد مسن، کاهش دهد. شکلات داغ، خون‌رسانی به قسمت­های مورد نیاز مغز را میسر می­سازد. همچنین، عصاره‌­ی شکلات می­تواند آسیب­‌های وارده به اعصاب بیماران مبتلا به آلزایمر را کاهش داده و حتی در برخی موارد، متوقف کند.

3. کاهش بیماری­‌های قلبی و عروقی

پژوهش‌­ها نشان می­دهند که مصرف شکلات، می­تواند احتمال ابتلا به بیماری­‌های قلبی را تا یک سوم کاهش دهد. با توجه به مشاهدات، مصرف شکلات می­تواند به کاهش مشکلات قلبی و متابولیسم بدن کمک کند.

4. جلوگیری از سکته

دانشمندان کانادایی در تحقیقی که روی 44489 نفر انجام شد، دریافتند که احتمال سکته در افرادی که میزان مشخصی شکلات در رژیم غذایی خود گنجانده بودند، 22% کمتر از افرادی است که این میزان شکلات را مصرف نکرده بودند. همچنین افرادی که دو برابر آن میزان شکلات را خورده بودند، 46% کاهش احتمال مرگ از سکته را داشتند. این تحقیق همچنین نشان داد که شکلات می­تواند از قلب در برابر سکته محافظت کند. در این زمینه، خواص شکلات برای مردان، بیشتر از خواص شکلات برای زنان است. این خواص شامل خاصیت ضد لختگی در خون می­باشد که در هر دو جنس، برای مدت دو ساعت ماندگاری داشته‌­است اما در مردان تاثیر بیشتری نشان داده است.

5. اثر بر روی رشد و تکامل جنین

خوردن روزانه 30 گرم شکلات برای زنان باردار، در طول بارداری می‌تواند برای رشد و نمو جنین مفید باشد. این احتمال در تحقیقی در یک جلسه­ی انجمن پزشکی مادران و جنین امریکا در آتلانتا مطرح گردید.

6. ورزش

یافته‌های منتشر شده در مجله انجمن بین‌المللی تغذیه ورزشی، نشان می‌دهد که کمی شکلات تلخ می‌تواند اکسیژن‌رسانی را در طول تمرینات تناسب اندام تقویت کند. محققان در انگلستان در طی بررسی دوچرخه سواران در حال انجام تمرینات سرعتی، مشاهده کرده‌اند که پس از خوردن شکلات تلخ، افراد هنگام دوچرخه سواری، متوسط اکسیژن کمتری مصرف کرده­اند و همچنین در یک آزمایش دو دقیقه‌ای توانسته­اند مسافت بیشتری را رکاب بزنند. دانشمندان بر این باورند که این شکلات تلخ، به‌خاطر وجود فلاونول­‌های معروف به اپی کاتچین در آن است که باعث آزاد شدن اکسید نیتریک در بدن می شود.

مضرات خوردن شکلات چیست؟

با وجود تمام خواص شکلات، همانند هر خوراکی دیگری، باید مضرات آن را نیز در نظر داشت و از زیاده‌روی در مصرف آن، خودداری کرد. شکلات مضراتی دارد که باید حتما از آن آگاه بود و در صورت لزوم، حتی شکلات را جزو پرهیزات غذایی قرار داد. در ادامه به چند مورد از مضرات شکلات اشاره می­کنیم.

• افزایش وزن

مصرف شکلات با کاهش شاخص توده بدن (BMI) و چربی مرکزی بدن، ارتباط مستقیمی دارد. با این حال، شکلات به دلیل داشتن قند و چربی، می‌تواند کالری بالایی داشته باشد. پس با آن که وجود مقداری شکلات تلخ در رژیم غذایی ممکن است به روند کاهش وزن کمک کند، هر کسی که سعی در کم کردن یا حفظ وزن دارد، باید مصرف شکلات خود را محدود کرده و حتما برچسب غذایی محصول مورد علاقه خود را بررسی کند.

• شکر

همان‌طور که می­دانید، شکلات نیز مانند قهوه، تلخ مزه بوده و بعد از فرآوری و اضافه شدن افزودنی به آن، به شکل معمول مصرف ما تبدیل می­شود. از جمله­ این افزودنی­ها، مقدار زیادی شکر برای از بین بردن مزه­ی تلخ شکلات و قابل مصرف شدن آن توسط کودکان است. این مقدار شکر، برای سلامت دهان و دندان­ها مضر است.

• ریسک حملات میگرنی

برخی از افراد ممکن است بعد از مصرف شکلات به طور منظم به دلیل تیرامین، هیستامین و فنیل آلانین موجود در کاکائو، دچار حملات میگرنی شوند.

• سلامت استخوان

شکلات ممکن است باعث ضعف ساختار استخوان و پوکی استخوان شود. نتایج یک مطالعه منتشر شده در مجله آمریکایی تغذیه بالینی، نشان داده است که زنان مسنی که هر روز شکلات مصرف می‌کنند، دارای تراکم استخوان کمتری هستند و بعضا از پوکی استخوان رنج می­برند.

در نهایت باید دوباره اشاره کرد که خوردن شکلات در عین فواید بسیاری که دارد، دارای مضراتی نیز می­باشد و تنها راه پرهیز از ضرر و استفاده از خواص شکلات، چیزی نیست جز تعادل و کنترل در مصرف آن.